Hoefbevangenheid, ook wel laminitis genoemd, is een veelvoorkomende ziekte bij paarden en pony’s. Bij hoefbevangenheid zit er een ontsteking tussen het hoefbeen en de hoefwand. Doordat de ontsteking geen uitweg heeft, ontstaat er veel druk in de hoef. Dit kan warmte en pijn veroorzaken. Door de ontsteking kan de verbinding tussen het hoefbeen en de buitenste hoefschoen verzwakt raken, het hoefbeen gaan kantelen en vervolgens door de zool heen drukken.
Hoefbevangenheid bij paarden kan diverse oorzaken hebben. Bepaalde aandoeningen, waaronder Equine Metabool Syndroom en Cushing kunnen de gevoeligheid voor hoefbevangenheid verhogen. Dit komt doordat deze aandoeningen vaak insulineresistentie en verandering in de suikerhuishouding tot gevolg hebben. Overgewicht kan eveneens zorgen voor het verstoren van het suikermetabolisme. Ook verstoringen van de hormoonbalans, door bijvoorbeeld de opname van medicijnen, kan een oorzaak zijn.
Als er elders in het lichaam een ziekte aanwezig is, kunnen de aanwezige bacteriën gifstoffen vormen die aan de bloedbaan worden meegegeven en vervolgens in de hoef terechtkomen. Hierdoor kan de doorbloeding veranderen en hoefbevangenheid ontstaan. Overbelasting van hoeven door verwondingen, het herstel van een andere hoef of het langdurig lopen op een harde weg kunnen eveneens oorzaken zijn.
Tot slot is fructaan een mogelijke oorzaak van hoefbevangenheid. Fructaan kan door de darmen van een paard niet worden afgebroken. Het wordt in de darmen snel gefermenteerd en daarbij komt melkzuur vrij. Door de verzuring kunnen goede bacteriën doodgaan, waardoor vervolgens gifstoffen in het bloed terecht komen.
Hoefbevangenheid is te herkennen aan warme hoeven, stijf bewegen, een verdikte en pijnlijke kroonrand en gevoeligheid van de punt van de straal. Andere symptomen zijn het ontlasten van de hoeven, kreupel lopen, rusteloosheid, koorts, zweten en veel willen liggen. Een hoefbevangen paard kan ook met gestrekte voorbenen staan en achterover leunen om zijn voorbenen te ontlasten. Als het paard bevangen is aan alle benen, zetten ze vaak de voorbenen wat naar achter en de achterbenen wat naar voren voor de verdeling van het gewicht.
Als een paard hoefbevangen is, is het van belang direct contact op te nemen met de dierenarts. De dierenarts schrijft vaak medicijnen voor die de pijn verlichten en de ontsteking verminderen. Als in zeer ernstige gevallen het hoefbeen zakt, kantelt en door de zool naar buiten treedt kan de hoefbevangenheid zelfs euthanasie tot gevolg hebben. Bij verdenking van hoefbevangenheid is het dus verstandig om zo snel mogelijk een dierenarts te raadplegen, zodat vroegtijdig actie kan worden ondernomen. Omdat hoefbevangenheid vaak wordt veroorzaakt door een stofwisselingsstoornis is het belangrijk om de oorzaak te achterhalen, zodat hiervoor de juiste behandeling kan worden gegeven. Om de oorzaak te achterhalen kan de dierenarts een bloedonderzoek uitvoeren.
Ook de hoefsmid kan worden ingeschakeld bij een bevangen paard. De hoefsmid kan een speciaal beslag aanbrengen dat tegendruk geeft aan het hoefbeen, waardoor het verder kantelen van het hoefbeen kan worden tegengegaan en de pijn kan worden verlicht.
Verder is het van belang dat een paard met hoefbevangenheid sober wordt gevoerd. Raadzaam is om het paard niet op de wei te zetten, omdat de suikers uit het gras schadelijk kunnen zijn. Je kunt het paard bijvoorbeeld op een zandondergrond zetten. Het zand natmaken en de hoeven afspoelen met koud water kunnen bijdragen aan het verkoelen van de hoeven en het verlichten van de pijn. Zorg wel altijd voor een droge plek waar het paard kan liggen.
Er zijn een aantal maatregelen die je kunt treffen om hoefbevangenheid bij paarden te voorkomen. Als je paard weer op de wei mag, zorg dan voor een goede overgang van de stal naar de weide. Dit kan bijvoorbeeld door het paard elke dag iets langer op de weide te zetten of door strookbegrazing. Probeer een weide met kort gras te vermijden, dit bevat namelijk relatief veel suiker. Daarbij is het verstandig om het fructaangehalte in de gaten te houden. Een hulpmiddel hiervoor is de fructaanindex. Dit is een index die op basis van actuele weersinformatie het fructaangehalte laat zien. Meerdere factoren, zoals het soort gras, de bemesting en hoeveelheid zon hebben invloed op het fructaangehalte. Belangrijk is om ook met deze factoren rekening te houden.
Verder kan het verstandig zijn om op te letten met suikerrijke voeding. Een voedingsplan aangepast op de behoefte van je paard kan hierbij helpen. Tot slot is het belangrijk om bij merries die een veulen krijgen de nageboorte in de gaten te houden. Als deze binnen 4 uur nog niet te zien is, is het raadzaam om contact op te nemen met de dierenarts.
