Koliek is een aandoening die elke paardeneigenaar wel kent. Koliek is een verzamelnaam voor buikpijn, die verschillende oorzaken kan hebben. Een paard kan bijvoorbeeld last krijgen van gaskoliek, zandkoliek, krampkoliek of verstoppingskoliek. Bij een vermoeden van koliek is het altijd raadzaam om de dierenarts te contacteren. De dierenarts kan beoordelen of het nodig is om direct langs te komen of dat je nog even kunt afwachten. Je kunt ook overleggen of het verstandig is om met het paard te lopen en of het mag eten en drinken; dit hangt namelijk af van de oorzaak van de koliek. Op basis van de oorzaak kan een verder behandelplan worden gemaakt.
Gaskoliek is een gevolg van een gasophoping in de darmen, die ontstaat doordat er zich te veel gas ophoopt in de dikke darm. De dikke darm gaat overmatig gas produceren wanneer suikers die niet volledig zijn verteerd in de dunne darm, in de dikke darm terechtkomen. Een grote verandering in het voer of een (gedeeltelijke) afsluiting van de darm kunnen eveneens oorzaken zijn. Er zijn verschillende maatregelen die kunnen helpen om gaskoliek te voorkomen. Zorg voor een geleidelijke overgang als je het voerrantsoen aanpast, beperk de inname van voorjaars- of najaarsgras, voer meerdere keren per dag kleine hoeveelheden en laat regelmatig het gebit van je paard controleren. Een goed gebit is namelijk de basis voor een goede vertering.
Zandkoliek bij paarden kan ontstaan door een opname van zand dat zich ophoopt in het darmstelsel. De irritatie van het darmslijmvlies en de verstopping van de darmlumen kunnen samen leiden tot koliek. Paarden kunnen onder andere zand binnenkrijgen door het eten van kort gras, het eten van ruwvoer van de grond of het bewust eten van zand. Bij zandkoliek kan de dierenarts bijvoorbeeld paraffine toedienen. Dit wordt niet opgenomen door het lichaam, maar heeft een laxerende werking en kan zo helpen om het zand af te voeren. De dierenarts kan daarnaast aanraden om het paard een psylliumkuur te geven. In enkele gevallen is een operatie nodig.
Om zandkoliek te voorkomen kun je diverse maatregelen treffen. Voer je het paard buiten, leg het hooi dan niet op de grond, maar bijvoorbeeld in een voerbak. Bevat het hooi veel stof, dan kun je het voor het voeren in water dompelen. Daarnaast kun je maandelijks een psylliumkuur geven als je paard veel zand opneemt of gevoelig is voor zandkoliek. Als je paard bewust zand oplikt is het verstandig om te controleren of het genoeg mineralen binnenkrijgt.
Krampkoliek ontstaat doordat de spieren in de darmen samentrekken, waardoor (een deel van) de darmen verkrampen. Er zijn diverse factoren die dit kunnen veroorzaken, waaronder voerveranderingen, stress en worminfecties. Soms heeft het paard iets verkeerds gegeten, wat een verstoorde spijsvertering veroorzaakt.
Verstoppingskoliek kan ontstaan doordat de darm verstopt zit met voer, bijvoorbeeld doordat een paard te veel stro eet, te weinig drinkt of het voer niet goed fijnkauwt. Als de darm geblokkeerd wordt kan de mest niet passeren, waardoor er spanning op de darm komt te staan en het paard pijn krijgt. Om verstoppingskoliek te voorkomen kun je rekening houden met verschillende factoren. Zorg bijvoorbeeld voor hoge kwaliteit ruwvoer, onbeperkt drinkwater, voldoende beweging, geleidelijke overgang van voer en controleer regelmatig de mest van het paard.
De symptomen van koliek verschillen per paard; het ene paard vertoont duidelijkere verschijnselen dan de ander. Veelvoorkomende symptomen zijn:
